یا بقیة الله ادرکنی

ماهی تمثیل ها، تا در اقیانوس است آب را نمی یابد زمانی که بر ساحل افتاد و تنش خاک را لمس کند آب را می یابد. این همان حکایت بشر امروز است، تا زمانی که در اقیانوس ولایت و امامت غرق بود قدر ندانست حال که تن و روحش به خاک غیبت خورده، تازه فهمیده چه بر سرش آمده و چه قحطی او را فرا گرفته، دائم دهانش را باز و بسته می کند تا این آب از دست رفته را باز یابد.

آیا این جهان بر عدل است؟ یعنی او عادلانه غایب است؟ مگر عدل نه این است که هر چیز در جای خود قرار بگیرد؟ یعنی ما هنوز سرگردان نشده ایم؟ (مرتضی مطهری، عدل الهی، صص 60-54)

چه خوش است زمانی که پدر پسرش را توصیف می کند و به آمدن او مباهات ورزد که البته به حق است که پدر و مادرش را فدای او کند،( نهج البلاغه، ترجمه علی شیروانی، خ 187) چرا که او تنها و تنها او می تواند عدل را برقرار کند. فاتح خیبر، امیرالمومنین علی علیه السلام جهان را سرشار از نور ستارگانی می داند که همواره جهان را با نورشان روشن می سازند.

اگر این چنین نباشد بشر در تاریکی جهلی که ابلیس برای او فراهم نموده غرق خواهد شد: «بدانید خاندان محمد صلی الله علیه و آله همچون ستارگان آسمان هستند که هرگاه ستاره ای غروب کند ستاره ای دیگر طلوع نماید.»( همان، خ 150)

دریای قدرت حق فرزند برومندش را اینگونه می نمایاند: «او زره ای از حکمت به تن دارد که آن را با همه ی آدابش از توجه و معرفت و اشتغال به آن فراگرفته، گمشده ی جگر گوشه اش را حکمت می داند (نوری که آدمی امروزه از آن فاصله گرفت)، او در پی آن است، زمانی که اسلام غریب و تنها بماند او پنهان می شود_ و لابد زمانی که این غربت برداشته شود باز می گردد این راهکاری روشن برای بشریت است _ او باقی مانده حجت های خدا و جانشینی از جانشینان پیامبر خداست.» (همان، خ 182)
اوست نهالی از قریش، جهالت و خودخواهی آدمی دیگر درختان را از بین برد او باقی مانده درختی است که  در بنی هاشم کاشته شده است.( همان، خ 150) پس بکوشید برای آبیاری آن!
آخرالزمان یعنی عصر کنونی جهل و ظاهربینی، جای عقل و علم را گرفته و فتنه آشکار شده است. اوست که زمان غیبتش پر از فتنه هاست، امید که ظهورش نزدیک است و این رایحه شامه نواز را مولای کونین به شیعیان نه بلکه تمام بشریت مژده داده است:
«ای مردم زمان وقوع آنچه وعده داده شده فرارسیده است و آنچه از آن بی خبرید به تحقق نزدیک است. او خواهد آمد! در زمان فتنه! و بندها ی که از فتنه بر گردن بشر افتاده باز خواهد کرد، گمراهان را متفرق می کند و دیده ها را به نور قرآن جلا و سینه ها را با تفسیر آن صفا می دهد و این بشریت است که در زمان ظهورش پیوسته جام های حکمت را سر می کشند.(همان) و نفوس به هدایت معطوف می شوند آنگاه که با هوای خود شکل گرفته و سازگار شده اند، در آن زمان جنگی عظیم رخ می دهد و شاید این همان آرماگدون باشد که حضرت، هزار سال قبل به آن اشاره کرده است. او برترین و متفاوت ترین حاکم است. می آید حکومتش بر قلب ها را با حکومت جسم ها جمع می کند. زمین پاره های جگرش و گنجینه های خود را بیرون ریخته و نثار قدومش می کند.»(همان)
خورشید به خلف صالحش مباهات نموده و او را بر سیره ی صالحان می داند که غیر از این نمی تواند باشد سلاله پاک را! وی به فرزندش سید شباب فردوس حسین بن علی علیهماالسلام فرمود: «نهمین فرزند از فرزندان تو قیام کننده بر حق است که دین را آشکار کرده و عدالت را گسترش خواهد داد.» در جهالتی که جهان را فراگرفته تعجبی نیست که قرة العین رسول صلی الله علیه و آله شگفت زده بپرسد: «یا ابتاه! إن ذلک لکائن؟ آیا واقعا اینگونه خواهد شد؟!» حضرت می فرمایند: «آری، به خدایی که محمد صلی الله علیه و آله را به رسالت بر انگیخت این اتفاق خواهد افتاد.»( محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج 51، ص 110)
پس ای مردم! فَبِأَیِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ؟( الرحمن/ 13) دوستش داریم؟ منتظر عدل محتوم هستیم؟ نشانه دارد! آری می داند شما نیز دلاتان را مانند زمین پیشکش قدومش خواهید نمود ولی آیا شما که از شدت شوق در جوش و خروش نیستید و در ظاهر بیمار نیستید به باطن بیمارید؟! آیا در ندبه های خود مانند زن جوان از دست داده اید؟! مولایمان محب را اینگونه توصیف نموده؛ آیا به وافع ما اینگونه ایم؟!
وَ مِنَ الدلائل اَن یُری مِن شُوقِه           مَثَل السَقیّم و فِی الفؤاد غَلائِلُ
و مِنَ  الدلائلِ  ضِحکُهُ  بَینَ  الوَرَی      و القَلبُ  مَحزوُن  کَقَلبِ  الثاکِلِ
از نشانه های انسان محب، این است که از شدت شوقش، مانند بیمار به نظر می آید و در همان حال، در دلش جوش و خروش ها یی است.
و از نشانه های دیگر آنکه در میان مردم می خندد در حالی که دلش غمگین است؛ آن هم مانند غم مادر جوان از دست داده!( محمد تقی موسوی اصفهانی، مکیال المکارم، ج 2، ص 251)

آنچه از روايات بر مي آيد اين است که زمان ظهور وجود مقدس امام زمان (ع) بنا به بعضي از روايات ، غروب تاسوعا و شب عاشورا است و شب جمعه ، در کنار خانه ي کعبه ظاهر مي شود .
ابو بصير از امام صادق (ع) نقل مي کند : « ينادي باسم القائم في يوم ست و عشرين من شهر رمضان ويقوم في يوم عاشورا و هو يوم الذي قتل فيه الحسين (ع) لکاني به في يوم العاشر من المحرم قائما بين الرکن و المقام جبرئيل بن يديه ينادي بالبيعه له فتصير شيعته من اطراف الأرض تطوي لهم طيا يبايعوه فيملاء به الله الأرض عدلا کما ملئت جورا و ظلما ؛ (1) روز بيست و ششم ماه رمضان ندايي به نام امام قائم ما بلند مي شود ، در روز عاشورا ؛ يعني همان روزي که حسين در آن به شهادت رسيد ، گو اين که مي بينم در روز دهم محرم ، امام زمان بين رکن و مقام ايستاده و جبرئيل در مقابل اوست و صداي بلند براي بيعت با او را سر مي دهد ، سپس شيعيان اواز اطراف عالم به سوي او حرکت کرده و با او بيعت مي کنند ، آن گاه خداوند زمين را پر از عدل و داد مي کند ».
به هنگامي که مخالفين از حضور آن حضرت باخبر مي شوند ، سوء قصد و تعرض به وجود مقدس مي نمايند اما با حفاظت الهي و حمايت ياران مخصوصش محافظت مي شود ، صبح روز جمعه از کنار بيت الله الحرام پيام خود را به زبان هاي مختلف به دنيا ابلاغ مي کند و همه ي دنيا را به حکومت الهي خود مي خواند و دعوت به پذيرش حق مي نمايد « اذا ظهر القائم (ع) بين الرکن و المقام و ينادي بنداء خمسه ، الاول ؛ ألا يا اهل العالم انا الامام القائم ، الثاني ؛ ألا يا اهل العالم أنا الصمصام المنتقم ، الثالث؛ألا يا اهل العالم ان جدي الحسين قتلوه عطشانا ،الرابع؛ألا يا اهل العالم ان جدي الحسين طرحوه عريانا، الخامس ؛ ألا يا اهل العالم ان جدي الحسين سحقوه عدوانا ؛ (2) هنگامي که قائم ما قيام کند ميان رکن و مقام ابراهيم در مسجد الحرام پنج نکته را با صداي بلند فرياد مي زند ، اول : اي جهانيان من همان امام قائم هستم . دوم : اي اهل عالم من همان شمشير انتقام هستم . سوم : اي جهانيان همانا جد من حسين (ع) را تشنه کام به شهادت رساندند .و چهارم : اي جهانيان بدن جد من حسين را بعد از کشتن در بيابان رها کردند ، پنجک : اي جهانيان همانا جدم حسين را کينه توزانه از بين بردند ».
همين زمان است که سپاهيان سفياني که عليه حق و حقيقت قيام مي کنند بخشي از آنان براي حمله به مکه به سمت مکه حرکت مي نمايند اما چون به سرزمين بيداء که نزديک مکه است مي رسند به قدرت الهي در زمين فرو مي روند . وقتي اين پيشگويي پيغمبر خدا (ص) تحقق پيدا کرد ، امام زمان (ع) با تعداد دوازده هزار نفر از نيروهاي خود از مکه خارج مي شود و به سمت مدينه حرکت مي کند و از بعضي از روايات بر مي آيد که امام زمان (ع) وقتي از مکه خارج مي شود فردي را به عنوان جانشين و وکيل خود در مکه منصوب مي کند ، اما اهل نفاق و و شقاق عليه او قيام و او را به قتل مي رسانند . وامام زمان (ع) مجددا به مکه بر مي گردد و شخص ديگري را به جاي خود تعيين و سپس به سمت مدينه حرکت مي کنند .
حاکمان مدينه و اطراف آن وقتي خبر ظهور امام را مي شنوند ، براي اين که تسليم او نشوند به جمع آوري عده و عده مي پردازند و از سپاهيان سفياني و با قيمانده آن ها که در عراق هستند کمک مي گيرند اما امام زمان (ع) با قدرت الهي ، مدينه را آرام مي کند و در زير پوشش حکومت عدل الهي در مي آورد . هنگامي که حرمين شريفين يعني مسجد الحرام و مسجد النبي (ص) و دو شهر ام القراي مکه و مدينه النبي و اطراف آن ها امن و امان شد ، به سمت جنوب ايران حرکت مي کند و در ايران و بين مرز ايران و عراق فعلي يعني همان حول و حوش کوفه و شهرهاي اطراف و شهرهاي ايران قيام حق طلبانه خود را به سمت عراق و کوفه نزديک مي کند . قيام حق طلبانه ديگري که قبلا درباره ي علائم ظهور به شرح آن پرداختم و آن هم قيام « يماني » است که شخص حق طلب و شيعي از صنعاي يمن حرکت مي کند و پرچم عدالت را برمي افرازد و او هم خود را به سمت عراق نزديک مي کند . پس به سپاه حق طلب خراساني به رهبري شعيب بن صالح و سپاه يماني ، و سادات حسني که از شمال ايران و مناطق ديلم است ، قيامشان آغاز مي شود و در اطراف کوفه ، به امام زمان (ع) مي پيوندند و اعلام وفاداري مي کنند و سپاهيان آن ها تحت فرمان امام زمان (ع) در مي آيند .

پي نوشت ها:

1. اعلام الوري ، ص 459.
2. الزام الناصب : 282/2.

مسئله غیبت امام زمان (عج) را می توان از رازهای غیبی خدا دانست كه آگاهی بر حقیقت و اسرار آن فراتر از توان و ظرفیت فكر بشری است، ولی با استناد به براهین عقلی و نقلی می دانیم كه همه افعال الهی مشتمل بر حكمت ها و مصالحی است كه تضمین كننده سعادت بشری می باشند، هر چند علم و آگاهی بشر از درك كامل آن ناتوان باشد.

بنابراین، پس از اثبات حكمت و عدل خداوند، و لزوم وجود امام و عصمت او، در مسئله غیبت با مشكلی مواجه نخواهیم شد؛ زیرا علم اجمالی به این كه این كار، حكیمانه و عالمانه بوده، و در برگیرنده مصلحت عمومی بشر است، برای اعتقاد به آن كافی است.
مطلب فوق مضمون روایتی است كه مرحوم صدوق از امام صادق علیه السلام روایت كرده است. عبدالله بن فضل هاشمی می گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم كه فرمود: «برای صاحب این امر، غیبتی مقرر شده است كه باید به آن عمل كنند، و در زمان غیبت او اهل باطل دچار شك و تردید می شوند؟»

به امام علیه السلام عرض كردم گفتم: فدایت شوم! این غیبت برای چیست؟  امام علیه السلام پاسخ داد: برای امری است كه ما مأذون به كشف آن نیستیم. گفتم: پس وجه حكمت الهی در غیبت او چیست؟
 امام علیه السلام فرمود: «وجه حكمت آن، جز پس از ظهور او آشكار نخواهد شد، چنانكه وجه حكمت سوراخ كردن كشتی، و كشتن جوان، و ساختن دیوار توسط خضر علیه السلام، برای موسی علیه السلام روشن نشد، مگر هنگام مفارقت آن دو از یكدیگر. ای فرزند فضل! این امر، امری الهی، و سری خدایی و غیبی از غیوب خداوند است. هرگاه ما دانستیم كه خداوند عزوجل حكیم است، تصدیق می كنیم كه همه افعال او حكیمانه است، هر چند وجه حكمت آن ها برایمان روشن نگردد». (علل الشرایع، باب 179، علة الغیبة، حدیث 8)
مسئله غیبت در تاریخ امت های پیشین

در تاریخ پیامبران الهی مواردی یافت می شود كه پیامبر خدا به دلایلی از میان امت و قوم خود غایب شده است، و این مطلب یكی از وجوهی است كه در توجیه غیبت امام زمان بیان شده است، چنانكه امام صادق علیه السلام در پاسخ این سؤال كه وجه حكمت غیبت حضرت قائم (عج) چیست؟ فرمود: «وجه حكمت غیبت آن حضرت همان وجه حكمت غیبت های سایر حجت های خدا قبل از اوست.» (علل الشرایع، ص 246)
و در حدیث دیگری آمده است كه امام صادق علیه السلام به حنان بن سدیر فرمود: «مشیت خدا بر این استقرار یافته كه سنت های پیامبران پیشین علیهم السلام را در مورد غیبت قائم ما جاری سازد، پس حاصل جمع مدت غیبت های آنان درباره او واقع خواهد شد.» (علل الشرایع، ص 245)
بنابراین می توان نتیجه گرفت که مسئله غیبت در تاریخ امت های پیشین هم وجود داشته است ولی هر کدام با دیگری متفاوت بوده است.
در قائم آل محمد پنج شباهت از پنج پیامبر موجود است:
1. شباهت به یونس علیه السلام و آن عبارت است از بازگشت به سوی قوم خود پس از غیبت از آنان، به گونه ای كه وقتی از میان آنان رفت جوان بود، و وقتی بازگشت پیر شده بود.

2. شباهت به یوسف علیه السلام كه عبارت است از غیبت از قوم و خویشاوندان و دشوار شدن امر غیبت وی بر پدرش یعقوب علیه السلام .
3. شباهت با موسی علیه السلام در خفای ولادت، و غیبت از شیعیان و پیروانش، و آزارهایی كه از دشمنانشان دیدند، تا این كه بازگشت و خداوند او را بر فرعونیان پیروز ساخت.
4. شباهت با عیسی علیه السلام در این كه در مورد زنده بودن او اختلاف نمودند، برخی گفتند: زنده است، و برخی گمان كردند كه او مرده است.
5. شباهت با جدش رسول اكرم صلّی الله علیه و آله كه با شمشیر قیام خواهد كرد و دشمنان خدا و رسول خدا را نابود خواهد ساخت. (بحار الانوار، ج 51، ص 218 217)
نیز درباره غیبت صالح علیه السلام از امام صادق علیه السلام روایت شده كه فرمود: او مدتی طولانی غایب بود. و هنگامی كه بازگشت قیافه اش كاملاً تغییر كرده بود، و مردم در مورد او سه دسته شده بودند، عده ای او را تصدیق كردند، عده ای او را تكذیب نمودند، و گروهی نیز دچار شك و تردید شدند.
هم چنین از آن حضرت پرسیده شد: آیا در دوران غیبت صالح علیه السلام عالم و دانشمندی در میان قوم او بود تا آنان را راهنمایی كند؟ امام علیه السلام پاسخ داد: خدا عادل تر از آن است كه زمین را بدون عالمی كه مردم را به خدا دعوت نماید، باقی گذارد. (بحار الانوار ، ص 216 215)