{از علی علیه‌السلام سوال کردند که عاقل کیست و اعقل کدام است. احمق کیست و احمق‌تر کدام است؟

حضرت یک نحوه‌ای تقسیم‌بندی می‌کند که هر کس تصور فرمایشات او را کند می‌فهمد که عاقل نمره اول کدام و عاقل نمره دوم کدام و احمق نمره اول کدام و احمق نمره دوم کدام است. زیرا آنکس که احمق است خودش نمی‌فهمد که احمق است برای آنکه همه مردم خودشان را عاقل می‌دانند. حالا توجه به بیان علی علیه‌السلام کنید که چه می‌فرماید:

می‌فرماید کارهای خود را بسنجد اگر نفع دنیا دارد بجا آورد آن شخص عاقل است و اما نمره دوم که اعقل است آنستکه کاری بکند که هم برای دنیا و هم برای آخرت او فایده داشته باشد و اما احمق نمره اول آنستکه کارهایی بکند که برای دنیایش مضر باشد از قبیل کار دنیائی که او را به فقر و فلاکت بکشاند مثل آدمیکه با درآمد کم خرج زیاد کند و مشروب بخورد و به مراکز فحشاء برود. و در نتیجه دچار امراض مقاربتی و خطرناک گردد و اما احمق نمره دوم آنستکه کارهایی بکند که نه برای دنیای او فایده داشته باشد و نه برای آخرت و هم برای دنیای او مضر باشد و هم برای عالم آخرت.[تا اینجا صفحه ۳۶۷ کتاب]

البته این را بدانید آنچه که اسلام حرام کرده یا ضرر دنیوی دارد و یا ضرر اخروی و هر چه را حلال کرده یا فایده دنیوی دارد و یا فایده اخروی و این هم مخصوص زمانی دون زمانی نیست بلکه حلال محمد حلال الی یوم القیامه و حرام الی قیامه، پس مراد از صالحات آن چیزهایی است که به صلاح انسان باشد و به نفع دنیا و آخرت او تمام شود. [تا اینجا صفحه ۳۶۸ کتاب]}۱

ارجاعات:

۱ ـ  کتاب :« گفتار وعاظ» جلد ۲  / مولف : محمد مهدی تاج لنگرودی واعظ / ناشر : دفتر نشر ممتاز / چاپ دوازدهم  ۱۳۷۸ / سخنرانی فقید سعید آقای حاج سید محمد علی مبارکه ای از اصفهان / صفحات ۳۶۷و۳۶۸