یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْییکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یَحُولُ بَیْنَ الْمَرْءِ وَ قَلْبِهِ وَ أَنَّهُ إِلَیْهِ تُحْشَرُونَ (انعام، 24)

ای کسانی که ایمان آورده‏اید! هرگاه خدا و رسول شما را به چیزی که حیات‏بخش شماست دعوت می‏کنند، بپذیرید و بدانید خداوند، میان انسان و دل او حایل می‏شود و به سوی او محشور می‏شوید.

نکته‏ ها:

1. حیات، اقسام مختلفی دارد:

حیات گیاهی. «أَنَّ اللَّهَ یُحْیِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها»[1] خداوند زمین را زنده می ‏کند.

حیات حیوانی. «لَمُحْیِ الْمَوْتی‏»[2] خداوند مردگان را زنده می‏ کند.

حیات فکری. «مَنْ کانَ مَیْتاً فَأَحْیَیْناهُ»[3] آن که مرده بود و زنده ‏اش کردیم.

حیات ابدی. «قَدَّمْتُ لِحَیاتِی»[4] کاش برای زندگیم چیزی از پیش فرستاده بودم.

    2. مقصود از حیاتی که با دعوت انبیا فراهم می ‏آید، حیات حیوانی نیست، چون بدون دعوت انبیا نیز این نوع حیات وجود دارد، بلکه مقصود حیات فکری، عقلی ومعنوی، اخلاقی و اجتماعی و بالاخره حیات و زندگی در تمام زمینه‏ها می ‏باشد. البتّه ممکن است مراد از دعوت به حیات در اینجا (به دلیل آن که آیه در کنار آیات جنگ بدر آمده است)، دعوت به جهاد باشد.

   3. حیات انسان، در ایمان و عمل صالح است و خداوند و انبیا هم مردم را به همان دعوت کرده‏ اند. «دَعاکُمْ لِما یُحْیِیکُمْ». اطاعت از فرامین آنان رمز رسیدن به زندگی پاک و طیّب است، چنانکه در جای دیگر می ‏خوانیم: «مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثی‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْیِیَنَّهُ حَیاةً طَیِّبَةً»[5] و طبق روایات شیعه وسنّی، یکی از مصادیق حیات طیّبه، پذیرش‏ ندای پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله در مسأله ‏ی ولایت علیّ‏بن أبی ‏طالب علیهما السلام و اهل‏بیت اوست.

    4. همانطور که حیات هر زنده ‏ای وابسته به آب است‏ مِنَ الْماءِ کُلَّ شَیْ‏ءٍ حَیٍ‏[6].حیات معنوی هر انسان از رهبران آسمانی است: دَعاکُمْ لِما یُحْییکُمْ‏.[7]

    5.  در حدیثی از امام صادق (ع) می‌خوانیم که در تبیین این آیه فرمود: یُحْیِیهَا اللَّهُ بِعَدْلِ الْقَائِمِ عِنْدَ ظُهُورِهِ بَعْدَ مَوْتِهَا بِجَوْرِ أَئِمَّةِ الضَّلَالِ؛[8] یعنی مراد از حیات زمین بعد از مرگ آن، حیات زمین است با قیام حضرت قائم (عج) به عدالت پس از ظهورش، بعد از مرگ آن به واسطه‏ جور و ظلم رهبران گمراه.

6. دعوت خدا و رسول، دارای حقیقت و هویّتی واحد دارد. «دَعاکُمْ» و نفرمود: «دعواکم»

7. حرکت در مسیر خدا و انبیا، حیات واقعی است و کناره گیری از آن، مرگ انسانیّت است. «دَعاکُمْ لِما یُحْیِیکُمْ»

8. شرط ایمان واقعی اجابت کردن دعوت خدا و  رسول است: «اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ»

9. همه‏ ما خواسته یا ناخواسته در قیامت محشور خواهیم شد، پس به رسولان الهی پاسخ مثبت دهیم. اسْتَجِیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ … إِلَیْهِ تُحْشَرُون‏

[1] . حدید، 17.

[2] . فصّلت، 39.

[3] . انعام، 122.

[4] . فجر، 24.

[5] . نحل، 97.

[6] - انبیاء/ 30

[7] - انفال/ 24.

[8] - الغیبة نعمانی، ص 25.